НАЦІОНАЛЬНИЙ УНІВЕРСИТЕТ «ЛЬВІВСЬКА ПОЛІТЕХНІКА»
ІНСТИТУТ ЕКОНОМІКИ І МЕНЕДЖМЕНТУ
КАФЕДРА ОБЛІКУ ТА АНАЛІЗУ
ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ,
КОНТРОЛЮ ТА АНАЛІЗУ
В ЕКОНОМІЦІ УКРАЇНИ
ТЕЗИ ДОПОВІДЕЙ
V СТУДЕНТСЬКОЇ НАУКОВОЇ КОНФЕРЕНЦІЇ
(зі статусом міжнародної)
Частина 1
Львів, 18–19 жовтня 2012 р.
Львів
Видавництво Львівської політехніки
2012
Проблеми обліку, контролю та аналізу в економіці України: тези доповідей V Студентської наукової конференції (зі статусом міжнародної). Ч. 1. – Львів: Видавництво Львівської політехніки, 2012. – 190 с.
Матеріали конференції розкривають актуальні тематичні напрямки та проблемні аспекти і перспективи наукових досліджень, подані за напрямом «Актуальні проблеми бухгалтерського, управлінського та податкового обліку і шляхи їх вирішення».
Конференція проведена з метою залучення студентів до активних науково-дослідницьких дискусій щодо обліково-інформаційного забезпечення систем управління підприємствами, організації й удосконалення управлінського та податкового обліку.
Видано за фінансової підтримки Благодійного фонду розвитку Львівської політехніки
Організаційний комітет: голова: професор Загородній А.Г., заступник голови: д-р екон. наук, професор Яремко І.Й., члени: асистенти Гик В.В., Гурська О.М., Кулиняк Ю.І., Луцюк І.В., Трофимчук В.Я., Хром’як Н.В.
Рецензенти: д-р екон. наук, проф. Гарасим П. М.,
канд. екон. наук, доц. Бачинський В.І.
Матеріали друкуються в авторській редакції.
Відповідальний за випуск Загородній А.Г.
ЗМІСТ
Напрям 1. Актуальні проблеми бухгалтерського, управлінського та податкового обліку і шляхи їх вирішення
7
Burzak M.W. ŚRODKI TRWAŁE W UJĘCIU PRAWA PODATKOWEGO I BILANSOWEGO
7
Kozak E. CONTROLLING LOGISTYCZNY
9
Lech M. ZASADY FUNKCJONOWANIA RACHUNKOWOŚCI
12
Rolak A. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE W ŚWIETLE POLSKICH I MIĘDZYNARODWYCH REGULACJI RACHUNKOWOŚCI
15
Абасова Р.Г. БУХГАЛТЕРСКИЕ РИСКИ И ДОСТОВЕРНОСТЬ УЧЕТНОЙ ИНФОРМАЦИИ
18
Александрова Т.В. ПОДАТОК НА ПРИБУТОК В КОНТЕКСТІ ЗМІН ВНЕСЕНИХ ПОДАТКОВИМ КОДЕКСОМ УКРАЇНИ
20
Антипова Г.В. ФІНАНСОВІ РЕЗУЛЬТАТИ В СИСТЕМІ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ: СУЧАСНИЙ СТАН ТА НАПРЯМКИ УДОСКОНАЛЕННЯ
22
Атаманчук О.Р. ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ ЄДИНОГО СОЦІАЛЬНОГО ВНЕСКУ СУБ’ЄКТАМИ ГОСПОДАРЮВАННЯ
24
Бабінська С.Я. КОНСОЛІДАЦІЯ ФІНАНСОВОЇ ЗВІТНОСТІ
25
Балацун Я.В. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ КРЕДИТНИХ ОПЕРАЦІЙ В КОМЕРЦІЙНИХ БАНКАХ
27
Беззадова О.С. ОРГАНІЗАЦІЯ ОБЛІКУ ДЕБІТОРСЬКОЇ ЗАБОРГОВАНОСТІ НА ПІДПРИЄМСТВІ
29
Безпалько А.Ю. АКТУАЛЬНІ ПРОБЛЕМИ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ ДЕБІТОРСЬКОЇ ЗАБОРГОВАНОСТІ ТА ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
31
Березка М.І. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ НЕМАТЕРІАЛЬНИХ АКТИВІВ ТА ШЛЯХИ ЇХ ПОДОЛАННЯ
32
Бобечко Н.М. УДОСКОНАЛЕННЯ ОРГАНІЗАЦІЇ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ В БЮДЖЕТНИХ УСТАНОВАХ
34
Борова І.М. ПРОБЛЕМИ УНІФІКАЦІЇ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ: ВІДМІННОСТІ МІЖ МСБО ТА П(С)БО, ЩО ПРИЗВОДЯТЬ ДО ОБМЕЖЕННЯ ПОДАННЯ ІНФОРМАЦІЇ
36
Ведвечук Ю.В. ОСНОВНІ ПОХИБКИ ОБЛІКУ СТАТИСТИЧНОЇ ЗВІТНОСТІ В ІНФОРМАЦІЙНІЙ СИСТЕМІ УКРАЇНИ
37
Волинець Ю.С. ПІДХОДИ ЩОДО УЗГОДЖЕННЯ ПОДАТКОВОГО ОБЛІКУ З ОБЛІКОМ ЗА МІЖНАРОДНИМИ СТАНДАРТАМИ
39
Волох В.С ШЛЯХИ УДОСКОНАЛЕННЯ СИСТЕМИ ОБЛІКУ ВИРОБНИЧИХ ЗАПАСІВ НА ПІДПРИЄМСТВІ
41
Гаврецька С.Я. МШП: КРИТЕРІЇ ВІДНЕСЕННЯ ТА ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ
42
Гавришко С.Я. ОСОБЛИВОСТІ ОПОДАТКУВАННЯ КРЕДИТНИХ СПІЛОК
44
Гладкий М.М. ПЕРЕХІД УКРАЇНИ НА МІЖНАРОДНІ СТАНДАРТИ ФІНАНСОВОЇ ЗВІТНОСТІ: РЕАЛІЇ ТА ПЕРСПЕКТИВИ
46
Глива Т.В. ПРОБЛЕМИ ОРГАНІЗАЦІЇ ОБЛІКУ ГРОШОВИХ КОШТІВ НА ПІДПРИЄМСТВІ
48
Глянцева О.І. ПРОФЕСІЙНІ РИЗИКИ В РОБОТІ БУХГАЛТЕРА І МЕТОДИ ЇХ УСУНЕННЯ
50
Городиська Х.І. ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ ОПЕРАЦІЙ З ДАВАЛЬНИЦЬКОЮ СИРОВИНОЮ В ЗОВНІШНЬОЕКОНОМІЧНИХ ОПЕРАЦІЯХ
51
Греб Н.І. ОБЛІКОВА ПОЛІТИКА В ОРГАНІЗАЦІЇ ОБЛІКУ ВИТРАТ ВИРОБНИЦТВА
53
Гроздєва Ю.М. ПРОБЛЕМИ ТА НОВОВВЕДЕННЯ В СПРАВЛЯННІ ЄДИНОГО ПОДАТКУ СТАНОМ НА 2012 РІК
55
Гуцько Р.Б. ОБЛІК ДЕБІТОРСЬКОЇ ЗАБОРГОВАНОСТІ: ПРОБЛЕМИ ТА ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
57
Данюк Н.І. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ІНФЛЯЦІЇ, ЇЇ ВПЛИВ НА ФІНАНСОВУ ЗВІТНІСТЬ ПІДПРИЄМСТВ
59
Дейнер Н.М. НАЛАГОДЖЕННЯ ВЗАЄМОЗВ`ЯЗКУ МІЖ УПРАВЛІНСЬКИМ І ФІНАНСОВИМ ОБЛІКОМ ДЛЯ ЗАДОВОЛЕННЯ ПОТРЕБ МЕНЕДЖМЕНТУ
60
Демчук Х.Б. БУХГАЛТЕРСЬКИЙ ОБЛІК ГРОШОВИХ КОШТІВ НА ПІДПРИЄМСТВІ
62
Доманська С.В. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ ТА ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
65
Дубчак К.О. ПОРІВНЯННЯ ОБЛІКУ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ ЗГІДНО З МСБО І П(С)БО
67
Єрикалова В.В. ПРОБЛЕМИ ТА СПОСОБИ УЗГОДЖЕННЯ ОБЛІКУ ВИТРАТ НА РЕМОНТ ТА ПОЛІПШЕННЯ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ ДЛЯ СКЛАДАННЯ ФІНАНСОВОЇ І ПОДАТКОВОЇ ЗВІТНОСТІ
69
Заваринська О.М. ПРОБЛЕМНІ АСПЕКТИ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ РЕЗЕРВУ СУМНІВНИХ БОРГІВ НА ПІДПРИЄМСТВАХ
71
Инанц Э.М. ЭВОЛЮЦИЯ И АДАПТАЦИЯ УЧЕТНЫХ СИСТЕМ К ЭКОНОМИЧЕСКИМ РЕАЛИЯМ
72
Іськів А.В. ОСОБЛИВОСТІ МЕТОДИКИ ОБЛІКУ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ У БЮДЖЕТНИХ УСТАНОВАХ
74
Кавко Е.В. ВЛИЯНИЕ ПРИНЦИПОВ УЧЕТА НА ДОСТОВЕРНОСТЬ ФИНАНСОВЫХ РЕЗУЛЬТАТОВ
75
Калатозі Р.Р. ВДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКОВОЇ ПОЛІТИКИ БЮДЖЕТНОЇ УСТАНОВИ
77
Калічак М.І. НОРМАТИВНО-ПРАВОВЕ РЕГУЛЮВАННЯ ОБЛІКУ ДІЯЛЬНОСТІ З ОЗЕЛЕНЕННЯ ТЕРИТОРІЇ ПІДПРИЄМСТВА
80
Карапінка Н.В. КАЛЬКУЛЯЦІЯ ЯК МЕТОД БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ
81
Кирилюк Б.І. ПРОБЛЕМНІ ПИТАННЯ ОБЛІКУ ТМЦ, ОТРИМАНИХ У РЕЗУЛЬТАТІ ЛІКВІДАЦІЇ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ
82
Кінах В.Я. ОСОБЛИВОСТІ ВІДОБРАЖЕННЯ ВАРТОСТІ РЕМОНТІВ ТА ПОЛІПШЕНЬ ОБ’ЄКТІВ ОСНОВНИХ ФОНДІВ У БУХГАЛТЕРСЬКОМУ ТА ПОДАТКОВОМУ ОБЛІКУ
84
Кіранова Г.М. ОСОБЛИВОСТІ ФОРМУВАННЯ ОБЛІКОВОЇ ПОЛІТИКИ ПІДПРИЄМСТВА
87
Кіт З.Р. ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ ПОДАТКУ НА ДОДАНУ ВАРТІСТЬ
89
Коваль О.С. ОБЛІК ДОХОДІВ І ВИТРАТ ЖИТЛОВО-КОМУНАЛЬНИХ ПІДПРИЄМСТВ
90
Ковальчук А.І. АКТУАЛЬНІ ПИТАННЯ ОБЛІКУ ТОРГОВОЇ НАЦІНКИ
92
Ковальчук О.І. МІСЦЕ ОБЛІКОВОЇ ПОЛІТИКИ В СИСТЕМІ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ НА ПІДПРИЄМСТВІ
94
Коляда А.Л. ОБЛІКОВА ПОЛІТИКА ЯК СКЛАДОВА ЕФЕКТИВНОГО УПРАВЛІННЯ ПІДПРИЄМСТВОМ
95
Коляденко Л.В. БУХГАЛТЕРСЬКИЙ ОБЛІК І ФІНАНСОВА ЗВІТНІСТЬ СУБ‘ЄКТА МАЛОГО ПІДПРИЄМНИЦТВА: ПРОБЛЕМИ ТА НАПРЯМКИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
97
Корнєєва Т.В. УПРАВЛІНСЬКИЙ ОБЛІК В ІНФОРМАЦІЙНІЙ СИСТЕМІ ПІДПРИЄМСТВА
99
Кравченко О.П. АКТУАЛЬНІ МЕТОДИ ЗДІЙСНЕННЯ КАЛЬКУЛЮВАННЯ ВИРОБНИЧОЇ СОБІВАРТОСТІ ПРОДУКЦІЇ НА ПІДПРИЄМСТВАХ
101
Красілич І.О. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ДЕБІТОРСЬКОЇ ЗАБОРГОВАНОСТІ
103
Красномовець Н.О. ПРИВЕДЕННЯ НАЦІОНАЛЬНОЇ СИСТЕМИ ОБЛІКУ І ФІНАНСОВОЇ ЗВІТНОСТІ ДО МІЖНАРОДНИХ СТАНДАРТІВ
105
Кузьмич М.В. ЗАСТОСУВАННЯ ПРИНЦИПІВ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ ПРИ ОБЛІКУ ВИТРАТ ПІДПРИЄМСТВА
107
Кушнерук О.А. ОСОБЛИВОСТІ ОЦІНКИ ТА ВИЗНАННЯ ДОХОДУ В БУДІВЕЛЬНИХ ОРГАНІЗАЦІЯХ
108
Лазарів І.М. ОСОБЛИВОСТІ ОРГАНІЗАЦІЇ ОБЛІКУ ВІДПУСКНИХ: ОБОВ’ЯЗКИ ТА ПРАВА ФІЗИЧНОЇ ОСОБИ-ПІДПРИЄМЦЯ
110
Лактіонова Г.С. ПРОБЛЕМА АДАПТАЦІЇ НАЦІОНАЛЬНИХ СТАНДАРТІВ ДО МІЖНАРОДНИХ СТАНДАРТІВ ФІНАНСОВОЇ ЗВІТНОСТІ
112
Ланова М.О. ПРОБЛЕМИ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ ВИРОБНИЧИХ ЗАПАСІВ ТА ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
114
Лита Н. А. ЗМІНИ У ПОДАТКОВІЙ ЗВІТНОСТІ З ПОДАТКУ НА ПРИБУТОК
116
Лупенко А.М. ПРОБЛЕМИ ВДОСКОНАЛЕННЯ УПРАВЛІНСЬКОГО ОБЛІКУ НА УКРАЇНСЬКИХ ПІДПРИЄМСТВАХ
117
Лупенко А.М., Онопольська І.Я. УДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ ГОТОВОЇ ПРОДУКЦІЇ ТА ЇЇ РЕАЛІЗАЦІЇ
119
Луста Х.О. ОСОБЛИВОСТІ РЕФОРМУВАННЯ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ В УКРАЇНІ
121
Мартиняк О.І. ОСОБЛИВОСТІ НАРАХУВАННЯ АМОРТИЗАЦІЇ В БУХГАЛТЕРСЬКОМУ ТА ПОДАТКОВОМУ ОБЛІКУ
123
Михайлів М.В. ЕВОЛЮЦІЯ РОЗВИТКУ І СУЧАСНИЙ СТАН ІНВЕНТАРИЗАЦІЇ
124
Молдавану А.А. ПРОБЛЕМА ОСНОВНИХ НЕВІДПОВІДНОСТЕЙ СИСТЕМИ П(С)БО ТА МСФЗ
126
Мороз Х. М. ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ НА ПІДПРИЄМСТВАХ, ЩО НАДАЮТЬ ЖИТЛОВО-КОМУНАЛЬНІ ПОСЛУГИ
127
Найда А.О. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ЗОВНІШНІХ ЕКСПОРТНО-ІМПОРТНИХ ОПЕРАЦІЙ В УКРАЇНІ
129
Невеличко Т.П. УПРАВЛІНСЬКИЙ ОБЛІК: ПРОБЛЕМИ РОЗВИТКУ ТА ПІДХОДИ ДО ЇХ ВИРІШЕННЯ
131
Никон Н.В. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ НЕМАТЕРІАЛЬНИХ АКТИВІВ НА ПІДПРИЄМСТВАХ УКРАЇНИ ТА ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
133
Оленюк Р.В. ДИСКУСІЙНІ ПИТАННЯ ЩОДО ОБЛІКУ ВИТРАТ МАЙБУТНІХ ПЕРІОДІВ
135
Онопольська І.Я. УПРАВЛІНСЬКИЙ ОБЛІК: СУЧАСНИЙ СТАН ТА ПЕРСПЕКТИВИ РОЗВИТКУ
136
Остапкович Н.О. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ВИЗНАННЯ ТА ОЦІНКИ НЕМАТЕРІАЛЬНИХ АКТИВІВ
138
Підгайна Х.І. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ГРОШОВИХ КОШТІВ НА ПІДПРИЄМСТВІ
140
Плотнікова М.С. ЗМІНИ В ПОДАТКОВОМУ КОДЕКСІ УКРАЇНИ ЩОДО ПОДАТКУ НА ПРИБУТОК ЗА 2012 РІК
141
Поддубна Н.М. УПРАВЛІНСЬКИЙ ОБЛІК ЯК СПОСІБ ВИРІШЕННЯ ПРОБЛЕМ ОБЛІКУ ТОВАРНИХ ЗАПАСІВ НА ПІДПРИЄМСТВАХ РОЗДРІБНОЇ ТОРГІВЛІ
143
Придаток О.С. ОСОБЛИВОСТІ СИСТЕМИ ОБЛІКУ Й ФІНАНСОВОЇ ЗВІТНОСТІ СУБ'ЄКТА МАЛОГО ПІДПРИЄМНИЦТВА
146
Пристай Н.М. ПРОБЛЕМИ УЗГОДЖЕННЯ ОБЛІКУ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ
ЗА П(С)БО І МСБО
148
Пурій О.В НАПРЯМИ ВДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ ВИРОБНИЧИХ ЗАПАСІВ НА ПРОМИСЛОВИХ ПІДПРИЄМСТВАХ
149
Рабко О.В ШЛЯХИ ВДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ АМОРТИЗАЦІЇ
150
Рибак М.І. ВДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ СПИСАННЯ ЗАПАСІВ В БУДІВЕЛЬНИХ ОРГАНІЗАЦІЯХ З ВИКОРИСТАННЯМ ЕЛЕКТРОННО-ЦИФРОВИХ ДОКУМЕНТІВ
151
Ріжко І.А. ОСОБЛИВОСТІ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ В БУДІВНИЦТВІ
153
Ріжко І.А. ОБЛІК ЕКСПЛУАТАЦІЇ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ НА ПІДПРИЄМСТВАХ БУДВЕЛЬНОЇ ІНДУСТРІЇ
154
Сало Х.О. СИСТЕМИ МОТИВАЦІЇ ПЕРСОНАЛУ ТА ПРОБЛЕМИ ЇХНЬОГО ОБЛІКУ
156
Сидорик І.К. ОСОБЛИВОСТІ ОБЛІКУ ВИТРАТ ТА КАЛЬКУЛЮВАННЯ СОБІВАРТОСТІ ПРОДУКЦІЇ ПІДПРИЄМСТВ ЛІСОВОГО ГОСПОДАРСТВА
158
Солтан Х.Р. ПЕРЕРАХУНОК ПОДАТКУ НА ДОХОДИ ФІЗИЧНИХ ОСІБ
160
Ташева Л.В. УДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ ВИТРАТ, ПОВ’ЯЗАНИХ З РЕМОНТОМ ОСНОВНИХ ЗАСОБІВ
162
Терещенко Я.М. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ЗОВНІШНЬОЕКОНОМІЧНОЇ ДІЯЛЬНОСТІ ПІДПРИЄМСТВ УКРАЇНИ
163
Ткаченко К.В. КРЕАТИВНИЙ ОБЛІК: ПРОБЛЕМИ РОЗВИТКУ ТА АНАЛІЗ ПУБЛІКАЦІЙ ВІТЧИЗНЯНИХ ДОСЛІДНИКІВ
165
Трофімчук І.О. ПОРІВНЯННЯ МІЖНАРОДНИХ ТА НАЦІОНАЛЬНИХ СТАНДАРТІВ ОБЛІКУ НЕМАТЕРІАЛЬНИХ АКТИВІВ
166
Трубич О.І. АКТУАЛЬНІ АСПЕКТИ ОБЛІКУ КАПІТАЛЬНИХ ІНВЕСТИЦІЙ ПІДПРИЄМСТВ
168
Турба О.В. ПРОБЛЕМИ ВІДОБРАЖЕННЯ АМОРТИЗАЦІЇ У ПОДАТКОВІЙ ЗВІТНОСТІ
169
Фарина Н.Н.ФІНАНСОВА ДІЯЛЬНІСТЬ ЯК ОБ'ЄКТ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ
171
Фляк А.П. БУХГАЛТЕРСЬКИЙ ОБЛІК ОПЕРАЦІЙ З ПРОДАЖУ ЖИТЛОВОЇ НЕРУХОМОСТІ ЧЕРЕЗ ФОНДИ ФІНАНСУВАННЯ БУДІВНИЦТВА
173
Харько М.І. СПРОЩЕНА СИСТЕМА ОПОДАТКУВАННЯ: ПЕРЕВАГИ ТА НЕДОЛІКИ
175
Цехан Н.О. ПРОБЛЕМНІ ПИТАННЯ ОБЛІКУ ДОХОДІВ В БУХГАЛТЕРСЬКІЙ ТА ПОДАТКОВІЙ ЗВІТНОСТІ
176
Цімура М.В. НЕОБХІДНІСТЬ ВПРОВАДЖЕННЯ МІЖНАРОДНИХ СТАНДАРТІВ IAS/IFRS В СИСТЕМІ ОБЛІКУ МАТЕРИНСЬКИХ ТА ДОЧІРНІХ КОМПАНІЙ
178
Черевата У.Й. АКТУАЛЬНІ ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ ВИТРАТ І ДОХОДІВ ПІДПРИЄМСТВА
179
Черевач А.В. НОРМАТИВНЕ РЕГУЛЮВАННЯ І ВІДОБРАЖЕННЯ В ОБЛІКУ ВИТРАТ НА ВИКОНАННЯ БУДІВЕЛЬНО-МОНТАЖНИХ РОБІТ
180
Чуйко А.В. УДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ НЕМАТЕРІАЛЬНИХ АКТИВІВ
181
Чурило М.О. ПРОБЛЕМИ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ ТА АНАЛІЗУ ДЕБІТОРСЬКОЇ ТА КРЕДИТОРСЬКОЇ ЗАБОРГОВАНОСТЕЙ
183
Шах І.З.ВДОСКОНАЛЕННЯ ОБЛІКУ ВИРОБНИЧИХ ЗАПАСІВ
184
Шквір К.С. ПРОБЛЕМИ ОБЛІКУ КРЕДИТНИХ ОПЕРАЦІЙ КОМЕРЦІЙНИХ БАНКІВ В УКРАЇНІ
185
Шніцер М.Я. ПОЗАБАЛАНСОВІ РАХУНКИ В СИСТЕМІ БУХГАЛТЕРСЬКОГО ОБЛІКУ СУБ’ЄКТА ПІДПРИЄМНИЦЬКОЇ ДІЯЛЬНОСТІ
187
Янковська А.С. ОБ’ЄКТИВНИЙ ПРОЦЕС ЗМЕНШЕННЯ КОРИСНОСТІ ОСНОВНИХ ВИРОБНИЧИХ ЗАСОБІВ: СУТНІСТЬ І ПРОБЛЕМИ ОБЛІКОВИХ ПРОЦЕДУР
188
1. АКТУАЛЬНІ ПРОБЛЕМИ БУХГАЛТЕРСЬКОГО, УПРАВЛІНСЬКОГО ТА ПОДАТКОВОГО ОБЛІКУ І ШЛЯХИ ЇХ ВИРІШЕННЯ
Burzak M. W.,
III r. I st. Ekonomia,
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
Wydział Ekonomiczny
ŚRODKI TRWAŁE W UJĘCIU PRAWA PODATKOWEGO I BILANSOWEGO
Rozpoczynając temat dotyczący środków trwałych należy najpierw sprecyzować czym są środki trwałe. Ustawa o rachunkowości definiuje środki trwałe jako „rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Do środków trwałych zaliczamy:
nieruchomości – w tym grunty, prawo do użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy
ulepszenia w obcych środkach trwałych,
inwentarz żywy” [3, art. 3 ust. 1 pkt 15].
W życiu codziennym bardzo często zauważa się, że dana kategoria może całkiem inaczej funkcjonować w dwóch różnych dziedzinach. Tak właśnie jest ze środkami trwałymi, które funkcjonują w dwóch odmiennych systemach: system rachunkowości i system fiskalny.
Źródłem prawnym systemu rachunkowości jest Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości i Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Natomiast systemu fiskalnego jest Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (UPDoP). W niniejszym artykule jako wyznacznik systemu fiskalnego zostanie wykorzystana Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.
Zgodnie z UPDoP środki trwałe definiowane są następująco: „Stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
maszyny, urządzenia i środki transportu
inne przedmioty
- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy.” [2, art. 16a ust. 1]. Ponadto ustawa mówi, że poprzez środki trwałe pośrednio rozumie się:
przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych
budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie,
składniki majątku, nie stanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy(określonej w art. 17a pkt 1), zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników – jeżeli zgodnie z przepisami UPDoP odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający,
tabor transportu morskiego w budowie. [1, s. 106].
System rachunkowości i system fiskalny mają wyznaczone inne cele. Rachunkowość finansowa pełni głównie funkcje informacyjne. Poprzez wszelakie procedury dokumentacyjno-rozliczeniowe tworzy obraz dokonań przedsiębiorstwa i dostarcza informacji o jego kondycji oraz potencjale gospodarczym. Wspomaga także proces zarządzania przedsiębiorstwem. Prawo bilansowe pozwala także określić przyszłość przedsiębiorstwa dotyczącą chociażby przyszłych szacunków, czy nadchodzących korzyści. Prawo podatkowe jest nastawione na pozyskiwanie środków pieniężnych, które są przeznaczane na cele społeczne, publiczne. Pełni funkcję fiskalną, umotywowaną celami socjalnymi i ogólnoekonomicznymi. Cele te ujmowane są m. in. poprzez wzrost gospodarczy, podział dochodu narodowego, wspierania pewnych rodzajów działalności i inicjatyw gospodarczych. [1, s. 8].
Taki sposób funkcjonowania środków trwałych we wspomnianych wcześniej systemach rodzi pewne skutki, tj. sprawozdawcze i fiskalne. Wynika to z opisywanych wcześniej różnic pomiędzy systemem rachunkowym, a fiskalnym oraz sposobu definiowania pewnych kategorii ekonomicznych. Najważniejsze różnice wynikające z porównania obu tych systemów dotyczą wartości początkowej majątku podlegającego amortyzacji, momentu rozpoczęcia amortyzacji, metody amortyzacji oraz zakresu składników majątku podlegających amortyzacji[1, s. 124].
Jedną z fundamentalnych różnic jest okres użytkowania majątku, który w Ustawie o rachunkowości określany jest jako przewidywane lata używania majątku, z których wynikają stawki amortyzacji bilansowej. W UPDoP jest to opisane jako normatywny okres użytkowania, z którego wynikają podatkowe stawki amortyzacyjne. Różnice pomiędzy tymi wartościami wpływają na zasady amortyzacji środków trwałych, które inaczej się przedstawiają do celów podatkowych, a inaczej do celów rachunkowych.
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych z góry określa roczne stawki amortyzacyjne. Nie ma możliwości zastosowania innych ponieważ tylko te są akceptowane do celów podatkowych. Natomiast w Ustawie o rachunkowości sytuacja wygląda nieco inaczej. Nie ma tam odgórnie ustalonych rocznych stawek amortyzacyjnych. Obliguje ona do samodzielnego oszacowania okresu amortyzacji, odzwierciedlającego faktyczne zużycie środka. Jest możliwość połączenia dwóch metod przyjmując identyczne stawki amortyzacyjne w sytuacji, gdy normatywny okres użytkowania jest zbliżony do rzeczywistego.
W ustawie podatkowej zabrania się zmiany zasad amortyzacji. Od momentu przyjęcia środka trwałego odpisy amortyzacyjne nie mogą ulec zmianie aż do jego całkowitego umorzenia. Zgodnie z prawem bilansowym dopuszczalna jest okresowa kontrola procesu amortyzacji. Po przeprowadzonej weryfikacji okresów i stawek amortyzacyjnych dopuszcza się zmiany stosowanych dotychczasowo stawek i okresów amortyzacji, jednak musi to być ekonomicznie uzasadnione.
W prawie podatkowym jest zapis informujący o górnej granicy, która pozwala na przypisanie środka do grupy środków o niskiej wartości. Ta granica kształtuje się na poziome 3500 zł. Środki o niskiej wartości nie kwalifikują się do środków trwałych. W Ustawie o rachunkowości nie istnieje pojęcie „środki o niskiej wartości”, lecz wyodrębnia ona środki trwałe niskocenne nie podając jednak wartości. Wybór granicy jest w gestii jednostki. Ze względu na spójność rozwiązań w księgach i podatkach popularne jest stosowanie takiej samej kwoty jak w przepisach podatkowych. Warto zwrócić uwagę, że środek trwały o okresie użytkowania powyżej jednego roku oraz o wartości poniżej 3500 zł z definicji Ustawy o rachunkowości jest środkiem trwałym, lecz stanowi odmienną od reszty - grupę środków trwałych niskocennych.
W przypadku środków trwałych używanych sezonowo regulacje podatkowe nakazują dokonywania odpisów tylko w okresie ich używania. Natomiast w regulacje bilansowe obligują do dokonywania odpisów w każdym okresie sprawozdawczym. W takiej sytuacji środek trwały będzie szybciej umorzony w księgach rachunkowych.
Prawo podatkowe jest dokładniej opracowane pod względem ustalania stawek i okresów amortyzacyjnych dla używanych bądź ulepszonych środków trwałych. Natomiast Ustawa o rachunkowości przyjmuje okres amortyzacji (również stawki) równy okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego. [1, s. 125].
Podsumowując temat dochodzimy do wniosku, że zarządzanie środkami trwałymi należy do tych czynności, którym należy poświęcić dużo uwagi oraz posiadać odpowiedni zasób wiedzy. Opisane przeze mnie różnice w definiowaniu środków trwałych przez różne regulacje prawne pokazują, że pewne aspekty nie są na pierwszy rzut oka wyraźnie widoczne. Często z powodu nieświadomości rachunkowość jest prowadzona zgodnie z zasadami podatkowymi. To sprawia, że obraz kondycji przedsiębiorstwa jest niezgodny ze stanem faktycznym. Stosując przepisy z Ustawy o rachunkowości do celów podatkowych narażamy się z kolei na złą wycenę zobowiązań wobec Urzędu Skarbowego, a to wiąże się z poważnymi sankcjami dla jednostki, co może zagrozić istnieniu przedsiębiorstwa na rynku.
Literatura:
1.Karmańska A., Środki trwałe w prawie bilansowym i podatkowym, AD, Warszawa 2006.
2.Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., nr 54, poz. 654, z późn. zm.).
3.Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r., nr 152, poz. 1223, z późn. zm.).
Kozak E.,
II r. I st. Finanse i rachunkowość,
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
Wydział Ekonomiczny
CONTROLLING LOGISTYCZNY
Nowoczesna ekonomia i teoria zarządzania rozwinęły różnorodne narzędzia monitoringu, które wspomagają lub warunkują realizację wybranej strategii działania. Najbardziej kompleksowym instrumentem jest controlling. Edward Nowak określa controlling jako: „ponadfunkcyjny instrument zarządzania, stanowiący proces sterowania zorientowany na wynik przedsiębiorstwa, a realizowany przez planowanie, kontrolę, sprawozdawczość i kierowanie” [1, s.14-15]. Założeniem systemu controllingu jest ukierunkowanie na przyszłość, cele, wąskie gardła, klienta oraz na rynek [2, s.17]. Controlling zwraca uwagę na zapewnienie wsparcia poszczególnych produktów – od konstrukcji w sferze badawczo-rozwojowej, przez produkcję, na sprzedaży kończąc[2, s.18]. Szczególnym zadaniem controllingu jest kreowanie i wspomaganie zarządzania działalnością gospodarczą. Mowa tu o przewidywaniu potencjalnych odchyleń, analizowaniu przyczyn ich wystąpienia i ich zapobieganiu [3, s.81]. Przyjmuje się, że controlling jest metodą kompleksowego i skoordynowanego zarządzania przedsiębiorstwem. Podstawowym zakresem zadań controllingu jest [5, s.90]: dostarczanie kierownictwu informacji istotnych dla wyników działalności, doradztwo w planowaniu i procesie kierowania działalnością, koordynacja i tworzenie porozumień wewnątrz i między podsystemami organizacji.
Controlling wykorzystuje informacje płynące z systemu rachunkowości. Poprzez ten system można oceniać skutki podjętych decyzji i identyfikować przyczyny ewentualnych rozbieżności. Controlling zajmuje się szczególnie koncepcją „wąskich gardeł”. Jest nim najsłabsze ogniwo przedsiębiorstwa, które w krytycznej sytuacji jako pierwsze jest źródłem problemów np. rynek, płynność finansowa lub produkcja [2, s.18]. Podstawą wszelkich przedsięwzięć w zakresie rozwoju zarządzania controllingowego są nowoczesne techniki informatyczno-sieciowe. Zadaniem systemu zaopatrzenia informacyjnego w controllingu jest [4, s. 184]: dostarczenie informacji koniecznych do tworzenia wzorców, informowanie o toku procesu logistycznego, ustalanie odchyleń, pomoc w analizie odchyleń, przekaz informacji o sposobie reakcji.
Zadania controllingu logistycznego należy ściśle powiązać ze standardami uznawania w danej jednostce, co jest logistyką. Logistyka obejmuje planowanie, synchronizacje i sterowanie przebiegiem, z uwzględnieniem aspektu czasu oraz przestrzeni, procesów realizujących przyjęte w organizacji zamierzenia [4, s.11]. Controlling logistyczny zajmuje się planowaniem i kontrolą zaopatrzenia i dystrybucji produktów, akumulowaniem optymalnej wielkości zapasów, planowaniem transportu, przepływu materiałów i produktów wewnątrz firmy. Przyczynia się on do większej efektywności realizacji planów i zwiększenia koordynacji działań. Celem tego jest ułatwienie przedsiębiorstwu realizacji celów strategicznych. Przy ocenie funkcjonowania procesów logistycznych skupia się na ich skuteczności (terminowość, czas dostawy, zrealizowana wielkość zamówienia). Jednakże aby można było określić czy dane procesy logistyczne są sprawne należy porównać je z wzorcem. Wzorce dzielimy na finansowe (pieniężne) i niefinansowe (np. czas obsługi, kompletność dostaw). Mogą one przybierać różną postać, tj.: budżetów i limitów, różnorodnych wskaźników ekonomicznych i technologicznych. Zainteresowanie odchyleniami od wzorca jest znaczącym zadaniem controllingu. Rozróżnić można dwa rodzaje odchyleń: od celów „do osiągnięcia” i od celów „do dotrzymania”. Cel do osiągnięcia to poziom oczekiwanych efektów danej działalności logistycznej, np. poziom obsługi klienta, spodziewanych przychodów ze sprzedaży usług logistycznych. Cel do dotrzymania to konieczne nakłady na realizację przyjętych zadań planowych, czyli ich strona kosztowa [4, s. 165-166].
Do funkcji controllingu logistycznego zalicza się [7]: planowanie i kontrolę kosztów logistyki, koordynację procesów w podsystemach logistycznych i pomiędzy nimi, pomiar efektywności, analizę odchyleń, eliminowanie „wąskich gardeł”, budowę systemu wskaźników finansowych, planowanie zakupów, transportu, ruchu materiałów, planowanie produkcji i zbytu, sterowanie produkcją, optymalizacje stanu zapasów.
Realizacji tych funkcji służą instrumenty controllingu logistycznego np. [7], [3, s.84]:
rachunek kosztów pełnych- polega na podziale kosztów na koszty bezpośrednie i koszty pośrednie. Oparty jest na kosztach historycznych. Grupuje koszty według podmiotów, miejsc powstawania oraz wyrobów;
marża na pokrycie – stanowi różnicę między okresowym przychodem ze sprzedaży a kosztami zmiennymi danego okresu. Pozwala na wyspecyfikowanie przyczyn tworzenia się kosztów i określenie siły ich oddziaływania na wyniki;
budżetowanie - proces obejmujący planowanie, tworzenie i zatwierdzanie budżetu, a także późniejszą jego kontrolę;
system wskaźników – skupia się na produktywności i sprawności funkcjonowania podstawowych operacji związanych z realizacją usługi logistycznej. Wyróżnia się trzy grupy mierników: 1) jakości usług (świadczonych klientom, otrzymywanych od dostawców), 2) produktywności (łącznie z kosztami), 3) efektywności (usług świadczonych klientom i inne kluczowe mierniki);
modele magazynowania i transportu - pozwalają skutecznie nadzorować przepływ towaru od chwili jego przyjęcia do magazynu aż do momentu wydania;
systemy symulacyjne - umożliwiają interaktywny dostęp do krytycznych dla przedsiębiorstwa informacji, pozwalając na ich wielowymiarowe analizowanie;
analiza ABC- jest metodą porządkowania i grupowania elementów analizowanych zbiorów ze względu na wybrane kryterium. Podzbiór A ma największe znaczenie, a podzbiór C – najmniejsze
benchmarking - polega na porównaniu cech organizacji z konkurentami lub firmami wiodącymi w danej branży, oraz kopiowaniu sprawdzonych wzorów. Wynik takiej analizy służy jako podstawa doskonalenia. Benchmarking skupia się na przyczynach zaistniałych rozbieżności oraz identyfikacji warunków wdrożenia najlepszych rozwiązań [4, s. 176].
Realizacja controllingowego systemu zarządzania procesami logistycznymi wymaga stworzenia narzędzia, które składa się z kilku komponentów. Najważniejszym są procesy logistyczne identyfikowane za pomocą takich parametrów jak cele, funkcje i czynności przeprowadzane w wyniku zaistniałych zdarzeń, zużywane zasoby. Istotnymi komponentami są także zestawy narzędzi, technik i metod rachunku zarządczego oraz zdobywania informacji. Tworzą one dwie płaszczyzny działań: 1) płaszczyzna tworzenia wzorców (programowania, projektowania, planowania), 2) płaszczyzna analizy odchyleń. Kolejnym ważnym elementem są moduły i ogniwa controllingowe. Modułem może być usługowa firma logistyczna, centrum dystrybucyjne, magazyn itd., tworzące łańcuch logistyczny. Zarządzający procesem nie ma możliwości ingerowania w mechanizmy funkcjonowania tych modułów. Może jedynie oceniać czy stan procesu odpowiada temu zawartemu we wzorcu (umowie, deklaracji itp.). W przypadku ogniw controllingowych podmiot może wpływać na proces aby zrealizować go zgodnie z wzorcem ( zmieniać formę, czas, wykorzystywać konkretny program działania). Uzupełnienie tych komponentów stanowi controlling strategiczny, taktyczny i operatywny. Controlling strategiczny zmienia się odpowiednio do zmian otoczenia (międzynarodowe stosunki gospodarcze, warunki polityczne, społeczne). Zajmuje się oceną mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa (analiza SWOT). Jego celem jest zapewnienie przedsiębiorstwu długotrwałej egzystencji. Zadaniem controllingu taktycznego jest wczesne ostrzeganie i zapobieganie niepowodzeniom, które mogą pojawić się w czasie realizacji zadań. Controlling operatywny opiera się na analizie relacji koszty – przychody - zysk oraz wpływy-wydatki (regulacja procesów biznesowych w krótkim czasie). Testowanie przebiegu procesów logistycznych następuje w czasie rzeczywistym, a system metod tzw. rachunku zarządczego powinien prawie całkowicie odchodzić od informacji zagregowanej, wskaźników, przeliczników itp. Połączenie tych wszystkich elementów stanowią procedury: uzgadniania celów (w odniesieniu do poszczególnych planów), synchronizacji procedur planowania, analizy pojawiających się odchyleń od wzorców oraz procedur reakcji na zaistniałe odchylenia od wzorców [4, s. 168-170].
Przedsiębiorstwa, których działalność jest oparta na procesach logistycznych, wykorzystują często controlling do nadzorowania typowych kosztów logistycznych (magazynowanie, transport, wysyłka) jak również do procesowo zorientowanego zarządzania kosztami produkcji czy zagospodarowania odpadów. Koszty logistyki stanowią zasadniczy miernik ilościowy sprawności i nowoczesności procesów logistycznych, dlatego tak ważne jest ich precyzyjne rozpoznanie oraz wyszczególnienie zgodnie z aktualnymi potrzebami. Koszty logistyczne można podzielić między innymi na: bezpośrednie, pośrednie, stałe, zmienne, materialne, niematerialne, zaopatrzenia, produkcji, dystrybucji, oraz ściśle logistyczne. Przeważnie postrzeganą funkcją controllingu w logistyce jest optymalizacja stanu zapasów. W związku z tym koszty działań związanych z utrzymaniem zapasów można podzielić na [6]:
koszty tworzenia zapasów (materiałów, produkcji w toku, wyrobów gotowych),
koszty utrzymania zapasów ( kapitałowe – niewykorzystanych możliwości, obsługi zapasów – podatki, ubezpieczenia związane z wartością zapasów, ryzyka – zmniejszenie wartości produktów długo magazynowanych),
koszty dostaw (koszty zamawiania i realizacji zamówień u dostawców czy koszty przestawiania produkcji),
koszty wyczerpania zapasów ( straty przedsiębiorstwa w wyniku braku zapasów)
O ważności kosztów logistyki w działalności przedsiębiorstwa decyduje fakt, że rachunek tych kosztów jest podstawą podejmowania istotnych decyzji gospodarczych.
Rola controllingu w dzisiejszych czasach jest nie do ocenienia. Controlling kieruje całą produkcją, wspomaga efektywne zarządzanie przedsiębiorstwem. Pozwala na przeprowadzenie dogłębnej analizy procesów zachodzących w przedsiębiorstwie. Rolą controllingu jest takie kierowanie firmą, aby mogła ona bez zbędnych problemów działać na rynku.
Literatura:
1.Nowak E., Rachunkowość w controllingu przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 1996.
2.Vollmuth H. J., Planowanie, kontrola kierowanie, PLACET, Warszawa 2007.
3.Nowosielski S., Zarządzanie produkcją ujęcie controllingowe, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2001.
4.Praca zbiorowa w ramach programu Interreg II, Logistyka ponad granicami, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2000.
5.Krawczyk S., Controlling logistyczny w sieciach usług transportowych, Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport, 2009, z. 69
6.http://www.intense.pl/pl/Strefa_wiedzy/Controlling_w_logistyce.
7.http://controlling.info.pl/artyk/pokaz_artykul.php3?nr=9.
Lech M.,
II r. i st. Finanse i rachunkowość,
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
Wydział Ekonomiczny
ZASADY FUNKCJONOWANIA RACHUNKOWOŚCI
Powszechnie uważa się, że rachunkowość jest jedną z najstarszych dyscyplin ekonomicznych. Jej bogata i długa tradycja sięga czasów starożytnego Rzymu, Egiptu, Grecji jak również Babilonii. Od zawsze jednak nazywana była systemem ewidencji gospodarczej, ponieważ jej główną, ponadczasową funkcją było dostarczanie informacji niezbędnych do podejmowania decyzji gospodarczych, jak również zarządzania kapitałem.
Zgodnie z ustawą o rachunkowości jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy [6, art.4]. Naczelną cechą więc informacji księgowych jest koncepcja wiernego i rzetelnego obrazu, która to ma na celu wierne i zgodne z prawdą przedstawienie sytuacji gospodarczej przedsiębiorstwa, prezentowanej w jego sprawozdawczości finansowej. Powstanie tej koncepcji związane było z faktem iż, duża różnorodność obowiązujących przepisów, reguł czy też ogólnie akceptowanych standardów, jak również bogactwo życia gospodarczego powodowały, że niezwykle łatwe było przedstawianie stanu gospodarki przedsiębiorstwa w jak najbardziej korzystny dla niego sposób. Koncepcja ta stanowiła również swego rodzaju antidotum na niedoskonałości prawa stanowionego, które nie było w stanie regulować zdarzeń nietypowych i nieprzewidywalnych. Wprowadzona przez Brytyjczyków do prawa stanowionego w 1901 roku, obowiązuje obecnie w przepisach o rachunkowości w większości krajów.
Z koncepcją wiernego i rzetelnego obrazu związanych jest szereg innych zasad bezpośrednio jej podporządkowanych, które powinny ze sobą współgrać, aby prowadzona sprawozdawczość finansowa mogła jak najlepiej przedstawiać rzeczywistość. Zasady te nie są skodyfikowane, wynikają one z ogólnej metodologii i tradycji rachunkowości, a także z Międzynarodowych Standardów Rachunkowości [4, s. 20].
Pierwszą i jedną z najistotniejszych zasad rachunkowości jest zasada memoriałowa. Mówi ona o tym, iż w księgach rachunkowych, jak również w sprawozdaniu finansowym, powinny zostać ujęte wszystkie zdarzenia gospodarcze, które danego okresu dotyczą. Wszelkie więc osiągnięte przez jednostkę przychody, jak również obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego powinny być ujmowane w księgach rachunkowych w momencie ich wystąpienia, nie zaś rzeczywistego wpływu czy wypływu środków pieniężnych.
Kolejną istotną zasadą do której przestrzegania zobowiązane są jednostki gospodarcze jest zasada współmierności kosztów i przychodów. Zasada ta polega na tym, że koszty poniesione w celu osiągnięcia określonych przychodów muszą być ujęte w księgach rachunkowych w tym samym okresie rozrachunkowym, co osiągnięte przychody. W tym celu w praktyce rachunkowości uwzględniane są międzyokresowe rozliczenia kosztów, zarówno czynne, jak i bierne, a także międzyokresowe rozliczenia przychodów. Międzyokresowe rozliczenia czynne dokonywane są wówczas, gdy wydatki lub zużycie składników majątkowych dotyczą miesięcy następujących po miesiącu w którym zostały poniesione. Dlatego też nie obciążają one tylko i wyłącznie okresu bieżącego. Przykładem tego typu rozliczeń może być usługa najmu lokalu, gdy czynsz płacony jest z góry za rok czy też prenumerata czasopism. Rozliczenia międzyokresowe bierne natomiast polegają na uwzględnieniu w kosztach danego okresu kosztów, jakie będą poniesione w przyszłości w prawdopodobnej wysokości zobowiązań przypadających na bieżący okres [1, s. 318]. Celem ich utworzenia jest więc prawidłowe odzwierciedlenie w księgach rachunkowych kosztów i zobowiązań, wynikających najczęściej z tytułu zrealizowanych na rzecz jednostki dostaw lub usług, w sytuacji gdy nie dysponuje ona jeszcze fakturami od dostawców z tego tytułu. Rozliczeń międzyokresowych przychodów z kolei dokonuje się w przypadkach, w których jednostka otrzymuje zapłatę za dostawy lub usługi, które faktycznie zostaną zrealizowane w przyszłych okresach sprawozdawczych i są to np. wpływy pochodzące z opłaconych z góry biletów czy rezerwacji.
Bardzo ważną rolę ponadto odgrywa zasada periodyzacji. Wiąże się ona z prowadzeniem ewidencji operacji gospodarczych z podziałem na okresy, których dane operacje dotyczą. Przyjmuje się np., że rok obrotowy to okres od 1 stycznia do 31 grudnia, zaś okresami sprawozdawczym są poszczególne miesiące roku obrotowego.
Zasada istotności z kolei polega na wyodrębnieniu w rachunkowości wszystkich zdarzeń gospodarczych istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. W ramach przyjętej polityki rachunkowości oczywiście można stosować różnego rodzaju uproszczenia, o ile jednak nie wywierają one istotnie ujemnego wpływu na rzetelność obrazu jednostki [1, s.16]. Tego typu uproszczenia znacznie ułatwiają przygotowywanie sprawozdań oraz powodują, że są one mniej szczegółowe, a dzięki temu bardziej czytelne. Przykładem tego może być sytuacja, gdy przedsiębiorstwo posiadając niewielką ilość materiałów jakiegoś typu ujmuje je w sprawozdaniach finansowych łącznie z inną pozycją materiałów. Mogą być one stosowane tak długo, dopóki nie stwarzają one możliwości wprowadzenia w błąd na temat sytuacji finansowej danej firmy.
Kolejną istotną rolę odgrywa zasada ciągłości. Zasada ta wiąże się za stosowaniem w kolejnych latach przyjętych sposobów postępowania w celu zapewnienia porównywalności kolejnych okresów sprawozdawczych. W szczególności dotyczy to sposobów wyceny składników majątku ( zapasy, środki trwałe itp.). Stosowanie tych samych zasad umożliwia, na podstawie obserwacji sprawozdań finansowych z kolejnych lat, wyciąganie właściwych wniosków odnośnie tendencji zachodzących w przedsiębiorstwie. Gdyby np. metody wyceny zapasów zmieniane były w przedsiębiorstwie rokrocznie, to pomimo tego, że ich ilość byłaby taka sama, każdego roku w sprawozdaniu finansowym widniałyby w innej wartości. Mogłoby to wprowadzać w błąd odnośnie efektywności zarządzania zapasami przez spółkę, w trakcie gdy zmienione zostały tylko i wyłącznie metody ich wyceny. W wyjątkowych przypadkach możliwa jest zmiana przyjętych zasad postępowania, jednak zmiany te muszą mieć charakter uzasadniony i powinny znaleźć odzwierciedlenie w informacji dodatkowej.
Zasada ostrożności, dotyczy natomiast sposobu wyceny składników aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego. Przestrzeganie tej zasady znajduje wyraz w takiej wycenie aktywów i pasywów jednostki gospodarczej, aby nie został zniekształcony jej stan majątkowy i finansowy oraz wynik finansowy [4, s.21]. Zgodnie z tą zasadą zarówno majątek, jak i przychody